Znany jest mi pogląd, że nie należy odczytywać książki przez pryzmat przeżyć jego autora, ale kiedy w kolejnych lekturach uporczywie pojawiają się pewne stałe motywy, wówczas już nie można pozostawać obojętnym na jego biografię…
Amy Tan - to amerykańska pisarka chińskiego pochodzenia. Jej książki mają podobny schemat, przedstawiają zderzenie amerykańskiej i chińskiej kultury i często obrazują trudną relację między matką i córką, które dzieli kulturowa i pokoleniowa przepaść. Matka ma przeważnie za sobą niełatwe życie, a opowieść o przeszłości staje się pomostem do zacieśnienia rozluźnionych więzi. Ta część, która dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w ubiegłym wieku w Chinach – stanowi najistotniejszą część historii i układa się w barwny i egzotyczny, a zarazem porażający obraz kultury całkowicie zdominowanej przez mężczyzn.
Żona kuchennego boga jest drugą powieścią Amy Tan. Jej bohaterką jest Winnie, która przed laty uciekła od sadystycznego męża oraz jej córka Pearl, która urodziła się w Stanach Zjednoczonych i czuje się w stu procentach Amerykanką. Relacje kobiet są napięte. Widują się wyłącznie z okazji rodzinnych uroczystości, po czym każda wraca do własnego życia. I do własnych sekretów. Pearl, obawiając się reakcji matki, nie przyznaje się do swojej choroby. Z kolei Winnie – nigdy nie zdradza córce swojej przeszłości. Sytuację stara się naprawić Helen, przyjaciółka domu, która wpada na szatański pomysł, by zmusić obie kobiety do otwarcia się przed sobą. Wówczas, kiedy Winnie, a raczej Jiang Weili (czyli Weiwei) rozpoczyna swoją spowiedź – czytelnik przeżywa niezapomnianą przygodę odbywając podróż w czasie i przestrzeni. Poznaje chińską kulturę, a jednocześnie staje się świadkiem metamorfozy, jakiemu ulega obraz matki w oczach jej córki. Winnie – to kobieta, która pokonała piekło i wyszła z niego wzmocniona psychicznie.
„Kuchenny bóg” – to pomniejsze bóstwo, a w zasadzie pośrednik między człowiekiem i Bogiem. Wiara w kuchennego boga należy do zabobonów. Nikt się do niej nie przyznaje, ale wszyscy skrycie bożkowi oddają cześć, żeby nie sprowadzić na siebie pecha. Według legendy „kuchenny bóg” był za swego życia wiarołomcą i łajdakiem. Mimo to - Jadeitowy Cesarz postanowił go wynagrodzić za jego skruchę. Niestety, mało kto dziś pamięta imię jego oddanej, ale skrzywdzonej żony...
Wierzenia i zabobony są wyrazem świadomości danego społeczeństwa. Legenda o kuchennym bogu idealnie odzwierciedla świat, w którym przyszło żyć bohaterkom książki. Jiang Weili, jej matka, ciotka Helen (a raczej: Hulan) czy Mała Yu – to kobiety, które doświadczyły wiele złego nie tylko ze strony mężczyzn - one zostały skazane na klęskę z powodu nacisku opinii publicznej.
Książka Amy Tan jest głosem w sprawie łamania praw kobiet, oskarżeniem o społeczną zmowę milczenia; napiętnowaniem społeczeństwa, które akceptuje kobietę wyłącznie w roli krzywdzonej, ale wybaczającej żony. Książka jednak ma również wymiar bardziej osobisty. Z dwóch niebeletrystycznych książek Amy Tan (Przeciwieństwo losu i Gdzie zaczyna się przeszłość) wynika, że matka autorki porzuciła Chiny, uciekła od brutalnego męża i zamieszkała w Ameryce. Jej losy do złudzenia przypominają losy Winnie. Tyle tylko, że Amy Tan wspomina o jej niestabilności emocjonalnej i traumie, jaką zafundowała swoim dzieciom. Wynika z tego, że Żona kuchennego bogajest w pewnym sensie rekompensatą nieudanego dzieciństwa. Winnie zaś (czyż imię nie pochodzi od angielskiego słowa: „win”?) – stanowi wyidealizowany i uszlachetniony obraz prawdziwej matki…